Một số pho tượng trong chùa Hòe Nhai, trong đó có bức tượng Phật ngồi trên lưng một vị vua đang phủ phục
Chùa Hòe Nhai, hay còn được biết đến với tên gọi Hồng Phúc Tự, nằm tại số 19 phố Hàng Than, phường Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình, Hà Nội. Đây là một ngôi chùa cổ, có nguồn gốc từ thời nhà Lý.
Lịch sử
Theo văn bia năm Chính Hòa thứ 24 (1703) đời vua Lê Hy Tông (1676 - 1705) do Tiến sĩ Hồ Tông Mục soạn ghi "chùa xây tại Hòe Nhai tại bến Đông Bộ Đầu". Văn Bia còn có đoạn miêu tả vị thế chùa như sau:
"Hồng Phúc ở Hà Thành Núi Nùng như vạt áo Sông Nhị như giải lưng Hồ Trúc Bạch chắn ngang Dòng Tô Lịch vòng lại Đây thực là chốn Tùng Lâm lâu đời của đất Thăng Long..."
Chùa Hòe Nhai là một trong những ngôi chùa có nhiều lần sửa chữa lớn vào các năm 1699, 1703, 1812, 1894, 1920, 1946, 2010. Phạm vi chùa trước kia khá lớn, sau này bị thu hẹp như hiện nay do tác động của thời kỳ Pháp thuộc.
Chùa này đặc biệt vì là nơi đại tổ đình của Phật giáo miền Bắc và Việt Nam từ thế kỷ 17, với sự xuất hiện của 2 vị quốc sư, 3 vị Tăng Thống, 2 Pháp chủ xuất thân và trụ trì ở đây. Điều này là rất hiếm gặp ở các chùa Việt Nam.
Kiến trúc
Một số pho tượng trong chùa Hòe Nhai, trong đó có bức tượng Phật ngồi trên lưng một vị vua đang phủ phục
Chùa Hòe Nhai có kiến trúc theo kiểu "chữ công", với diện tích khoảng 3000 m2 và bao gồm 2 tòa bái đường 5 gian, chính điện 3 gian, nhà tổ 7 gian. Thượng điện của chùa vẫn còn giữ được nhiều bức chạm hình tứ linh và các cửa võng sơn son thếp vàng. Chùa có nhiều tượng Phật được bày trí thành 6 lớp. Tổng số tượng ở chùa Hòe Nhai là 68 pho, được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như đồng hun, gỗ quý, đất nện, và được sơn son thếp vàng. Chùa còn có một quả chuông mang niên hiệu Long Đức 3 (1734). Sân chùa có hai ngọn tháp cao 3 tầng. Trong chùa còn có đến 28 tấm bia, cổ nhất là bia dựng năm Chính Hoà 24 (1703) ghi rõ vị trí chùa ở phường Hoè Nhai, tại Đông Bộ Đầu tức "Bến Đông". Nhờ bia này, giới sử học ngày nay đã xác định được vị trí trận chiến thắng ngày 29 tháng 1 năm 1258 của quân nhà Trần, được sử chép là chiến thắng Đông Bộ Đầu, giải phóng kinh thành và có vị trí gần chùa Hòe Nhai ngày nay.
Di vật quý
Chùa Hòe Nhai còn sở hữu nhiều di vật quý, bao gồm:
- Khánh Đồng: cao 1m, rộng 1.5m, đúc năm giáp Dần niên hiệu Long Đức thứ 3 (1734) đời Lê Thuần Tông.
- Trống Đồng: đúc vào niên hiệu Tự Đức (1848 - 1883) nhà Nguyễn.
- 28 Tấm bia đá, cổ nhất là bia Chính Hòa thứ 24 (1703).
- Tháp Ấn Quang xây năm 1963 thờ Hòa thượng Thích Quảng Đức, người đã vị pháp vong thân.
Các đời Trụ trì
Tào Động Đời Thứ Thế Thứ Tào Động tại Việt Nam Danh hiệu Pháp Húy Ghi Chú 36 1 Thiền sư Thủy Nguyệt Thông Gíac Đạo Nam 37 2 Thiền sư Chân Dung Tông Diễn Tổ Cua 38 3 Thiền sư Tĩnh Gíac Từ sơn Hành Nhất 39 4 Thiền sư Bản lai thiện thụân Tỉnh Chúc Đạo Chu 40 5 Thiền sư Viên Thông lại Nguyên Hải Điện Mật Đa 41 6 Thiền sư Đạo Nguyên thanh lãng Khoan Dực Phổ Chiếu 42 7 Thiền sư Thanh Đàm Gíac Đạo Tâm Minh Chính Hoằng Quang 43 8 Thiền sư Lục Hoà Gíac lâm Minh Liễu 44 9 Thiền sư Thanh Như Chiếu Đạo Minh Quang Lịch Minh Đạt 45 10 Thiền sư Hồng Phúc Quang Lư 46 11 Thiền sư Thái Hoà Chính Bỉnh Thích Bình Minh Vô Tướng 47 12 Thiền sư Tâm Nghĩa Tính Nhân Từ 47 12 Thiền Sư Thích Tâm Huy ? - 1972 48 13 Thích Thanh Khoát sau này thượng tọa Thanh Khoát chuyển về chùa Phú Cốc, từ đó chùa Hòe Nhai do Pháp chủ Thích Đức Nhuận nhận trụ trì 49 14 Thiền sư Thanh Thiệu Thích Đức Nhuận, Đức Hạp 50 15 Thiền sư Nguyên Cát Thích Thanh Khánh (1921 - 2013) 51 16 thượng tọa Thích Tâm Hoan
Tham khảo
- Đặng Đức Siêu (2006). Sổ tay Văn Hoá Việt Nam. Nhà Xuất Bản Lao động.
