Miền Trung Việt Nam là vùng đất có văn hóa đa dạng và phong phú, mang đậm nét riêng của nắng gió. Mâm cỗ ngày Tết miền Trung đặc biệt với hương vị đặc trưng của vùng đất này, gồm nhiều món ăn ngon, độc đáo và ý nghĩa.
1. Thịt gà luộc
Thịt gà luộc là một món truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết miền Trung. Món ăn này có cách chế biến đơn giản nhưng mang hương vị thơm ngon đậm đà. Thịt gà được lựa chọn để luộc thường là gà ta, có thịt săn chắc và thơm ngon. Gà luộc ngon phải có da vàng ươm, căng bóng bên ngoài, mềm mịn, mọng nước bên trong. Khi thưởng thức, ăn kèm với ít rau thơm và chấm thêm muối tiêu chanh hoặc muối ớt là chuẩn vị.
2. Dưa món
Dưa món là món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết miền Trung. Món ăn này được làm từ nhiều nguyên liệu như cà rốt, dưa leo, củ kiệu, đu đủ, su hào, hành, tỏi, ớt,... Có vị chua ngọt, giòn ngon dễ ăn, dưa món là lựa chọn hoàn hảo cho những bữa ăn đầy dầu mỡ trong ngày Tết. Vị chua ngọt dễ chịu của món ăn giúp xua đi cảm giác ngấy và kích thích sự thèm ăn khi kết hợp với nhiều món ngon khác như bánh chưng, bánh tét, thịt lợn,...
3. Thịt ngâm mắm
Thịt ngâm mắm là món ngon ngày Tết miền Trung thơm ngon, đậm đà. Nguyên liệu chính của món ăn này có thể là thịt lợn hoặc thịt bò. Thịt sau khi sơ chế sẽ được ngâm vào nước mắm đường đã được nấu, kèm một chút tỏi, ớt, gừng để gia tăng hương vị. Món thịt ngâm mắm có thể ăn kèm với cơm, bánh chưng, bánh tét hoặc cuốn với bánh tráng, rau sống đều ngon. Đặc biệt, món ăn này có thể để được lâu trong nhiều ngày, do vậy bạn có thể làm sẵn trước Tết để thưởng thức từ từ.
4. Bắp bò kho mật mía
Bắp bò kho mật mía là món không thể thiếu trong mâm cúng Tết miền Trung. Món ăn này mang hương vị thơm nồng, cay nhẹ từ sự kết hợp của gừng, quế và ớt. Bắp bò có vị giòn ngọt tự nhiên hòa quyện cùng hương vị đậm đà, thơm ngọt từ mật mía. Tất cả tạo nên một món ăn cân bằng hoàn hảo về hương vị, kích thích vị giác. Chỉ nghĩ đến món bò kho mật mía là đã nhớ đến cái Tết miền Trung.
5. Tôm chua
Món tôm chua là món đặc sản với hương vị tinh tế và hấp dẫn, xuất hiện trong hầu hết các mâm cỗ ngày Tết của người dân miền Trung. Tôm tươi sẽ được ướp cùng gia vị như nước mắm, đường, tỏi, ớt, riềng,... Món tôm chua đậm đà từ vị chua cay và thơm nồng mùi gia vị. Khi thưởng thức, có thể ăn kèm với cơm nóng, bánh chưng, bánh tét hoặc bún.
6. Bánh thuẫn
Bánh thuẫn (hay bánh thửng) là loại bánh có hương vị khá giống bánh bông lan, được làm từ bột mì tinh và trứng, thêm chút đường và sữa ngọt thơm. Bánh thường được biến tấu với nhiều màu sắc bắt mắt, màu bánh vàng ươm truyền thống vẫn được xem là biểu tượng của ngày Tết. Bánh chín vàng sẽ trở nên bông xốp và tỏa ra mùi thơm nức mũi.
7. Chả lụa, chả bò
Chả lụa, chả bò là món truyền thống không chỉ có ở miền Trung mà còn ở nhiều tỉnh thành khác. Đặc biệt, trong mâm cơm Tết miền Trung lúc nào cũng sẽ có món chả lụa, chả bò thơm ngon hấp dẫn. Chả thường được làm từ thịt heo hoặc thịt bò tươi sạch, tẩm ướp thêm gia vị như hạt nêm, muối, tiêu và đem đi xay nhuyễn. Món chả ngon sẽ có mùi thơm đặc trưng, vị dai giòn sần sật và không hề bị bở.
8. Giò thủ xào
Món giò thủ xào không chỉ đặc trưng ở miền Bắc mà còn phổ biến với nhiều biến tấu khác nhau trên khắp các tỉnh thành. Tại miền Trung, giò thủ xào thường chế biến với thịt nạc, tai heo, lưỡi heo kết hợp gia vị truyền thống. Món ăn này nổi bật trong mâm cúng ngày Tết miền Trung bởi màu hồng bắt mắt, màu trắng của mỡ đông xen lẫn màu nâu của nấm mèo. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị dai giòn lạ miệng, hòa quyện cùng chút vị béo ngọt của thịt rất đặc trưng.
9. Nem chua
Nem chua là món ngon ngày Tết miền Trung rất được yêu thích. Món nem chua được làm chủ yếu từ thịt nạc heo trộn cùng gia vị, tiêu tỏi, sau đó được gói ghém bằng lá ổi và lá chuối. Khi nem chín sẽ có màu hồng đẹp mắt, kết hợp cùng hương thơm và vị chua ngọt đặc trưng. Cắn vào còn cảm nhận được chút cay nồng của ớt và hạt tiêu, kích thích vị giác trong các bữa tiệc Tết.
10. Bánh tét
Bánh tét chắc chắn là món ăn không thể thiếu trong các mâm cỗ ngày Tết miền Trung. Loại bánh truyền thống này có nhiều nét tương đồng với bánh chưng, thế nhưng có hình trụ dài và được gói bằng lá chuối thay vì lá dong.
Cứ mỗi dịp Tết đến, người người nhà nhà lại quây quần bên nhau để gói bánh. Nếp mới thơm lừng, đỗ xanh mềm mịn kết hợp cùng thịt lợn ngon, thêm chút tiêu tỏi rồi gói gọn trong lớp lá chuối. Bánh sau đó được bắt lên bếp lửa, nấu từ 6 đến 8 tiếng mới chín đều thơm ngon.
11. Bánh in
Bánh in là loại bánh ngọt thường có trong mâm cỗ ngày Tết miền Trung. Loại bánh này được làm từ bột năng, bột nếp, đậu xanh, đường cùng các nguyên liệu khác. Bánh in có màu trắng, được khắc bên trên các hình chữ Phúc, Lộc, Thọ cùng giấy ngũ sắc. Loại bánh này thường dùng để thờ cúng hoặc đãi khách trong những ngày Tết. Với hương vị thơm ngon, ngọt thanh, bánh in có thể dùng kèm với trà, cafe hay sữa đều ngon.
12. Xôi đậu xanh
Xôi đậu xanh là món ăn đơn giản nhưng luôn hiện diện trên mâm cỗ Tết miền Trung. Chỉ với hai nguyên liệu chính đơn giản, dễ tìm là gạo nếp và hạt đỗ xanh, ta đã có ngay món ăn truyền thống mang đậm chất Tết. Xôi được nấu không quá dẻo, khi thưởng thức sẽ cảm nhận được vị bùi béo, thơm ngọt của từng hạt đậu kết hợp cùng nếp mới thơm lừng. Món xôi đậu xanh dù chẳng cầu kỳ trong cách chế biến, thế nhưng khi kết hợp cùng chút muối vừng, chả lụa hay thịt kho lại làm cho nó trở nên đặc sắc hơn bao giờ hết.
13. Bánh ít lá gai
Bánh ít lá gai là món ngon ngày Tết miền Trung gắn liền với địa danh đất võ Bình Định. Cùng với thời gian, món bánh truyền thống này cũng dần được lan rộng trên khắp các miền tổ quốc, trở thành một phần không thể thiếu của ngày Tết cổ truyền. Bánh ít lá gai được làm từ các nguyên liệu gạo nếp, đậu xanh, đường, lá gai và lá chuối. Dù chỉ là những nguyên liệu rất quen thuộc, thế nhưng khi kết hợp với nhau lại tạo nên món bánh thơm ngon, lạ mắt. Bánh sau khi nấu chín sẽ có màu đen tuyền, mùi thơm đặc trưng của lá gai kết hợp cùng vị ngọt béo không lẫn đi đâu được.
14. Tré
Món tré truyền thống thường xuất hiện trên các mâm cơm ngày Tết miền Trung. Món ăn này dân dã, bình dị nhưng lại khiến biết bao người nhớ thương khi mới chỉ thử một lần. Tré được làm từ bì lợn, thịt đầu heo cùng một vài loại gia vị như tỏi, gừng, riềng, ớt, tiêu,… Khi thưởng thức, bạn có thể cảm nhận được vị chua nhẹ của thịt, chút cay nồng của riềng, ớt hòa cùng hương thơm đặc trưng của tiêu, tỏi. Món ăn này khiến bữa ăn ngày Tết thêm đậm đà, đưa cơm.
15. Canh măng nấu xương
Canh măng nấu xương là món ăn ngày Tết miền Trung rất được yêu thích, thường xuất hiện trên các bàn tiệc hoặc bữa cơm Tết gia đình. Măng có thể là măng tươi hoặc măng khô. Kết hợp với măng có thể thịt bò, thịt heo hầm thêm với xương hoặc gà. Đặc trưng về hương vị của món canh này là vị ngọt của nước hầm xương hòa quyện với vị ngon sần sật của măng và các loại thịt. Món này có thể ăn kèm với cơm nóng, bánh mì hoặc bún tươi đều rất chuẩn vị.
16. Canh khổ qua nhồi thịt
Món canh khổ qua nhồi thịt là món không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết miền Trung. Phần nhân nhồi khổ qua thường là thịt heo bằm nhuyễn, trộn cùng một ít nấm mèo và gia vị, hành, tỏi. Nhân thịt được nhồi vào trái khổ qua và đem đi nấu thành món canh thanh mát, ngọt thơm.
17. Mứt gừng
Mứt gừng là món ăn đặc sản có truyền thống lâu đời trong ngày Tết miền Trung. Mứt gừng có hương vị thơm ngọt, độ cay nhẹ, giúp ấm áp cơ thể trong tiết trời se se lạnh. Đây là lựa chọn hàng đầu của người dân miền Trung trong mâm cỗ Tết.
18. Chè trôi nước, bánh ngào
Chè trôi nước (hay bánh trôi nước, bánh ngào) là loại chè truyền thống rất được ưa chuộng trong ngày Tết miền Trung. Có vị ngọt, mềm thanh, món chè này thường được dùng để thưởng thức trong các bữa ăn và tiến cúng lễ.
19. Bánh lăn
Bánh lăn là một đặc sản của vùng đất Quảng Nam và trở thành một phần không thể thiếu trong mâm cỗ Tết miền Trung. Bánh lăn có màu vàng ươm, mùi thơm đặc trưng và kết cấu bánh giòn rụm.
20. Bánh nổ
Bánh nổ là món ăn đơn giản nhưng mang đậm dấu ấn của Tết miền Trung. Bánh nổ được làm từ bột gạo nếp, đường và gừng. Khi ăn, bánh nổ có vị đặc trưng, giòn rụm và hương vị của gừng.
21. Bánh tổ
Bánh tổ (hay niên cao) là món ăn đặc sản có truyền thống lâu đời trong mỗi dịp Tết của người dân miền Trung, đặc biệt người dân xứ Quảng. Món bánh này được chế biến từ bột gạo nếp, thường dùng làm món tráng miệng hoặc dâng lên ông bà tổ tiên trong các mâm cúng lễ.
Miền Trung Việt Nam được biết đến với những món ăn đậm đà, thơm ngon, mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất nắng gió. Trong những ngày Tết Nguyên Đán, mâm cỗ của người dân nơi đây cũng không thể thiếu những món ngon ngày Tết miền Trung, mang đậm hương vị quê hương. Hy vọng với những chia sẻ trên đây, bạn đã hiểu hơn những nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Tết của miền Trung yêu thương!
Tìm hiểu ngay:
- Phong tục đón Tết miền Bắc
- Phong tục đón Tết miền Nam
