Đặc điểm địa lý đã đưa người Hoa đến Việt Nam từ thế kỷ thứ III TCN, sớm hơn so với các nước trong khu vực. Họ di cư vào Việt Nam sau các cuộc nội chiến ở Trung Quốc và đặt chân đến đất nước hình chữ S. Theo lịch sử, số lượng người Hoa đến Việt Nam ngày càng tăng dần và họ tập trung ở các khu vực có điều kiện buôn bán làm ăn. Có tổng cộng bốn trung tâm thương mại nổi tiếng tại Việt Nam mà người Hoa đã đóng vai trò trung tâm trong hoạt động thương mại, như Vân Đồn, Phố Hiến, Hội An và Sài Gòn - Chợ Lớn.
Sài Gòn - Chợ Lớn, một thành phố thương mại sầm uất nhất Việt Nam ngày nay, đã từng là một khu phố đông đúc của người Hoa. Người Hoa gọi Chợ Lớn là Đê Ngạn, đọc theo tiếng Quảng Đông là Tai Ngon, dần dần lái sang đọc là Sài Gòn. Với vai trò hoạt động ngày càng phát triển, Sài Gòn - Chợ Lớn đã trở thành một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn khám phá nét văn hóa của người Hoa tại Việt Nam.
Người Hoa đã đến Việt Nam với những lý do khác nhau. Có những người Hoa là nông dân nghèo khổ, binh lính và quan lại phong kiến tìm đất mưu sinh vì tình trạng nghèo đói, loạn lạc bất yên và cuộc chiến tranh ở quê hương. Một số người Hoa đã dừng chân tại miền Nam Việt Nam và định cư ở đây, thành lập làng Thanh Hà và làng Minh Hương. Nhà vua Việt Nam đã cho phép họ cư trú tại miền Nam và đối xử bình đẳng như mọi thần dân trong vương quốc. Người Hoa tại Việt Nam đã duy trì và phát triển những phong tục, tập quán quê hương qua ba bốn thế hệ.
Văn hóa của người Hoa ở Việt Nam phong phú và đa dạng. Đây là sự kết hợp giữa những nét truyền thống và sự hội nhập của người Hoa vào Việt Nam. Nét đẹp văn hóa của người Hoa cũng được thể hiện qua sự giao lưu với các dân tộc anh em trong cộng đồng Việt Nam.
Nếp sống của người Hoa tương đối giản dị và chất phác. Họ bảo lưu nhiều tập tục, tín ngưỡng dân gian. Trong những ngày lễ cổ truyền như Tết Nguyên Đán, Nguyên Tiêu, Đoan Ngọ, Trung Thu, bà con người Hoa thường tổ chức những cuộc vui hội lễ tưng bừng và náo nhiệt. Hàng năm, các đội lân - sư - rồng được mời đến múa trước nhà để mang lại may mắn. Trên bàn thờ, những bát hương và trái cây thường được chưng theo cặp, tượng trưng cho sự may mắn và sung túc.
Ẩm thực của người Hoa trong ngày Tết cũng mang nhiều ý nghĩa may mắn. các món ăn được chọn để cúng và ăn trong ngày Tết thường có tên gọi tiếng Hoa đồng âm với các từ mang ý nghĩa khác nhau. Ví dụ như bánh tổ, bánh tài lộc, bánh đường và cá hấp nguyên con. Các loại trái cây cũng được chưng theo cặp, nhất là quýt và táo, tượng trưng cho sự may mắn và bình an.
Người Hoa giữ gìn truyền thống và bản chất của dân tộc mình dù sống xa quê hương. Nét tự hào về nguồn gốc và nền văn minh của mình được thể hiện qua việc phổ biến rộng rãi văn minh chữ Hán. Cùng với đó, người Hoa còn thể hiện tính cần cù, nhẫn nại, chịu khó trong công việc và tinh thần đùm bọc trong gia đình và cộng đồng.
Văn hóa của người Hoa tại Việt Nam không chỉ là một phần không thể tách rời trong lịch sử đất nước mà còn là sự đóng góp quan trọng vào sự đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam.
Hình ảnh minh họa
