Nhắc đến cà phê Arabica, chúng ta không thể không liên tưởng đến dòng cà phê có hương trái cây tự nhiên, hương hoa, vị mật ong, thể chất cân bằng và hậu vị ngọt. Vậy Arabica bắt nguồn từ đâu và đặc điểm của dòng cà phê này như thế nào? Hãy cùng Bonjour Coffee khám phá trong bài viết sau đây.
Sơ lược về dòng Arabica
Cà phê Arabica có tên khoa học là Coffea Arabica. Ở Việt Nam, dòng cà phê này còn được gọi là cà phê Chè. Arabica có hương vị phong phú, chua thanh, vị trái cây, hậu vị ngọt và thể chất cân bằng. Caffeine trong hạt cà phê Arabica chỉ chiếm từ 1 - 2%, thấp hơn nhiều so với Robusta.
Cà phê Arabica còn có tên gọi khác là cà phê Chè.
Nguồn gốc lịch sử Arabica
Cái tên Arabica có nguồn gốc từ bán đảo Arabica Peninsula tại Ả Rập. Nhiều câu chuyện kể lại rằng, loại cà phê này xuất hiện lần đầu tiên tại Ethiopia của Châu Phi. Sau khi du nhập vào bán đảo Arabica của Ả Rập, nó đã trở thành một thức uống bí truyền. Vì thế, bán đảo này đã dần được biết đến là nơi độc quyền về cà phê Arabica. Cũng có thể, vì thực tế này mà tên gọi của hạt cà phê này được lấy theo tên của bán đảo Ả Rập.
Cây cà phê Arabica được trồng đầu tiên bởi người Ả Rập từ thế kỷ 14. Tuy nhiên, đến thế kỷ 17-18, giống cà phê này đã được phổ biến nhiều nơi. Hiện nay, Arabica chiếm đến 70% sản lượng cà phê trên toàn thế giới.
Đặc điểm sinh học cây cà phê Arabica
Arabica sinh trưởng tốt tại độ cao 900 - 2000m so với mực nước biển, với lượng mưa 1.500-2.500mm/năm, và nhiệt độ thích hợp từ 15-25 độ C. Arabica có tán cây nhỏ, lá có hình dạng oval và màu xanh đậm, quả cà phê có hình bầu dục. Khi trưởng thành, cây có thể đạt độ cao từ 2,5m - 4,5m và thậm chí, có thể đạt tới 10m trong điều kiện hoang dã.
Cà phê Arabica có giá trị kinh tế cao nhưng khó trồng và chăm sóc, năng suất thấp, khả năng chống chịu sâu bệnh kém. Thời gian thu hoạch thường là từ 3-4 năm sau khi trồng. Arabica có tuổi thọ khoảng 25 năm tuổi và cây cà phê này có thể sống tới 70 năm trong điều kiện tự nhiên.
Arabica sinh trưởng tốt tại độ cao 900 - 2000m so với mực nước biển.
Các dòng cafe Arabica phổ biến
Cafe Arabica rất đa dạng chủng loại, có khoảng 125 giống cà phê thuộc chi Arabica. Các dòng phổ biến và được nhiều người biết đến như Typica, Bourbon, Heirloom, Catimor hay Catuai. Mỗi dòng Arabica sẽ có những đặc điểm hương vị khi thưởng thức. Ngoài ra, mỗi loại cà phê cũng sẽ có yêu cầu canh tác khác nhau nên sản lượng và vùng miền phân bố cũng không giống nhau.
Typica
Typica được xem là giống cà phê đầu tiên được khám phá và trồng tại Ethiopia. Tại Việt Nam, dòng cà phê này được người Pháp trồng tại Cầu Đất, Đà Lạt vào những năm 1857. Typica có vị chua nhẹ, trong trẻo, thể chất dày và hậu vị ngọt sâu. Tuy có giá trị cao nhưng đây là giống cà phê có năng suất trồng không cao và khả năng chống chịu sâu bệnh kém.
Bourbon
Nếu nói đến các chi cafe Arabica, Bourbon được xem là một trong những dòng cafe đột biến tư nhiên được phát hiện đầu tiên tại đảo Bourbon. Bourbon thích hợp ở độ cao 1000 - 1600m so với mực nước biển. Bourbon có vị ngọt đặc trưng, hương trái cây, hậu vị thanh ngọt, thể chất nhẹ nhàng và cân bằng. Mặc dù sở hữu hương vị không ai sánh bằng, tại thị trường Việt, cafe Bourbon không phổ biến do đặc tính khó trồng và sức đề kháng không cao.
Dòng cà phê Yellow Bourbon.
Heirloom
Heirloom là dòng cà phê bản địa của Ethiopia, mọc hoang dại và tự nhiên trong vùng rừng núi. Heirloom có sản lượng thấp nhưng được đánh giá cao về chất lượng. Chúng sở hữu bộ gen tự nhiên quý giá, giúp gia tăng hương vị phong phú và có khả năng chống chịu sâu bệnh cao.
Catimor
Catimor là một giống cafe lai tạo của Arabica, có hạt hơi dài. Lý do khiến Catimor là một trong những dòng cafe Arabica phổ biến chính là khả năng dễ trồng và năng suất thu hoạch cao. Đặc biệt, giống cafe hạt này còn có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Tuy nhiên, hương vị của Catimor vẫn chưa thể thỏa mãn được những đòi hỏi đẳng cấp của người đam mê thức uống này.
Catuai
Xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới vào năm 1972 tại Brazin, Catuai là kết quả lai tạo giữa cây Caturra vàng (Arabica thuần chủng) và cây Mundo Novo (cafe lai từ Bourbon và Typica). Tại Việt Nam, giống cafe này được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1980 khi du nhập từ Cuba. Đặc điểm nổi bật của Catuai chính là dáng cây nhỏ, quả cây bám rất chắc trên cành, không dễ bị rụng. Hương vị của Catuai có sự đa dạng, từ quả tròn tới quả hơi dài, tùy thuộc vào giống.
Vùng trồng Arabica trên thế giới
Nhắc đến Arabica, chúng ta nhắc đến giống cafe có sức tiêu thụ rất lớn trên thế giới. Với đặc điểm ưa thích sống ở khu vực có đất đai màu mỡ, nhiệt độ khoảng 20 độ C và lượng mưa trong năm đạt mức tiêu chuẩn, cà phê Arabica được không ít quốc gia trên toàn cầu chọn trồng và trở thành một trong những nơi đứng đầu về xuất khẩu cà phê. Có thể kể đến như:
Brazil
Với thâm niên hơn 150 năm, Brazil được xem là đồn điền cà phê lớn nhất trên thế giới. Với diện tích trồng cà phê lên tới 100.000 ha, mỗi năm Brazil đạt sản lượng trên 2,5 triệu tấn cà phê Arabica.
Brazil được xem là đồn điền cà phê của thế giới.
Colombia
Dù nhiệt độ và lượng mưa tại Colombia không đạt tiêu chuẩn, quốc gia này vẫn có sản lượng khoảng 810.000 tấn cà phê Arabica mỗi năm. Đây là một trong những nguồn cung cà phê lớn thứ 3 trên thế giới.
Ethiopia
Ethiopia là nơi đầu tiên ghi nhận sự xuất hiện của giống cà phê Arabica. Với hơn 1000 năm truyền thống trồng cà phê, Ethiopia có sản lượng khoảng 384.000 tấn cà phê mỗi năm và cafe chiếm 28% lượng hàng xuất khẩu trong khu vực.
Ấn Độ
Ấn Độ ghi nhận sản lượng cà phê khoảng 348.000 tấn mỗi năm. Trong số đó, 80% lượng cà phê trồng được xuất khẩu sang Châu Âu và Nga. Vùng trồng cafe phổ biến nhất ở quốc gia này là phía Nam Ấn Độ.
Mexico
Mexico nổi tiếng với khả năng sản xuất cà phê Arabica chất lượng cao. Sản lượng mỗi năm đạt khoảng 234.000 tấn và đa số cafe trồng được xuất khẩu sang Mỹ.
Vùng trồng Arabica ở Việt Nam
Việt Nam cũng có những vùng trồng cà phê Arabica nổi tiếng.
Đà Lạt
Đà Lạt được đánh giá là "thiên đường" của cà phê Arabica. Cầu Đất, Đà Lạt sở hữu cao nguyên trung phần với diện tích đất đỏ bazan rộng lớn. Với vị trí cao 1500m so với mực nước biển, thời tiết mát mẻ quanh năm, Đà Lạt là nơi lý tưởng để trồng Arabica.
Cầu Đất được xem là vùng trồng Arabica nổi tiếng của Việt Nam.
Sơn La
Sơn La là khu vực có truyền thống trồng cà phê Arabica hơn 100 năm. Với lợi thế về thời tiết như lượng mưa trong năm lớn, nhiệt độ không quá cao, đất đồi núi, Sơn La có nhiều vùng trồng cafe lớn như Chiềng Ban, Sinh Ban...
Nghệ An
Mặc dù không có thời tiết mát mẻ nhưng Nghệ An vẫn là khu vực có sản lượng cà phê Arabica lớn trong cả nước. Nổi bật nhất là khu vực Phù Quỳ với đặc biệt là giống cafe Arabica Catimor. Dù không có vị ngọt hậu đặc biệt như Bourbon, nhưng Catimor lại có hương vị mặn chát độc đáo cùng hương thơm sâu lắng.
Đặc điểm hương vị cà phê Arabica
Nếu bạn là một tín đồ của Arabica, bạn không thể không biết đến hương vị đặc trưng của giống cafe này. Cà phê Arabica có vị chua thanh được hòa cùng chút đắng nhẹ. Mùi hương thoang thoảng, thanh tao. Khi pha, nước cafe sẽ có màu nâu nhạt và hơi nghiêng về màu hổ phách. Hương vị của cà phê Arabica sẽ có sự ảnh hưởng của thổ nhưỡng và khí hậu.
Arabica có hương trái cây tự nhiên, vị ngọt sâu và thể chất cân bằng.
Thưởng thức cà phê Arabica
Do đặc điểm hương vị của mình, hạt cà phê nguyên chất Arabica có thể được sử dụng để pha chế theo nhiều phương pháp như Pour over, Moka, Syphon... Các phương pháp này nhằm mục đích thưởng thức trọn vẹn hương vị cà phê Arabica nguyên chất mà không cần dùng (hoặc rất ít) sữa hoặc đường.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể phối trộn cà phê Arabica với Robusta để tăng hương thơm và giảm vị đắng khi pha cà phê phin, Cappuccino, Espresso...
Hiểu về cà phê giúp bạn có cách thưởng thức cà phê tốt hơn. Với những thông tin chia sẻ thú vị về cà phê Arabica, Bonjour Coffee hy vọng bạn đã có những kiến thức cơ bản nhất về loại cafe nổi tiếng này. Bonjour Coffee sẽ tiếp tục cập nhật thông tin để bạn có cái nhìn đầy đủ nhất về dòng cà phê này.
