Trong lòng những người con Cao Bằng, "hương vị quê nhà" không chỉ đơn giản là những món bánh cuốn nóng hổi, bánh rán giòn tan hay xôi ngũ sắc thơm ngon. Mà còn là chiếc bánh bò màu vàng như mật ong, vị ngọt thanh mà đơn giản đã khiến bao thực khách mê mẩn.
Món bánh đầy quyến rũ
Bánh bò đã trở thành một món bánh truyền thống từ lâu đời. Tại từng vùng miền, món bánh này có những điểm khác biệt về nguyên liệu, cách chế biến và cả màu sắc, hương vị. Trên những phiên chợ quê ở Cao Bằng, người ta dễ dàng bắt gặp những chiếc bánh bò hấp nóng ngon lành, phủ kín bởi một tấm vải, tỏa ra hương thơm quyến rũ.
Bánh bò truyền thống của người Cao Bằng, hay còn gọi là "Cao Bông" theo tiếng dân tộc Tày, Nùng, có màu trắng như bánh bao, được làm từ bột gạo lên men cùng với đường kính.
Người ta ngâm gạo loại Đoàn Kết trong nước từ 6 đến 8 tiếng rồi xay nhuyễn thành bột. Xay bột trực tiếp bằng cối đá là phương pháp truyền thống của người dân miền Bắc. Điều này giúp bột mịn và ngon hơn.
Sau khi ủ bột lên men, bánh được hấp trong các khuôn hình tròn lớn, sau đó cắt thành những miếng nhỏ hình chữ nhật để dễ ăn.
Bánh bò là một món bánh thân thuộc với mọi người dân Cao Bằng, nhưng cách làm truyền thống yêu cầu nhiều thời gian, công sức và sự tỉ mỉ. Bánh bò thường chỉ giữ được độ mềm dẻo trong một thời gian ngắn và dễ bị mốc.
Tuy nhiên, người dân Cao Bằng đã thay thế đường kính bằng đường thốt nốt và thay đổi nguyên liệu cũng như phương pháp chế biến để tạo ra chiếc bánh bò có màu vàng mật, đẹp mắt và thơm ngon hơn, vẫn giữ được độ dẻo và mềm mà không gây ngán.
Điều này đã giúp món bánh bò Cao Bằng trở nên phổ biến hơn và trở thành một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của vùng Đông Bắc.
Đưa "hương vị quê nhà" vươn ra thị trường
Xuất thân là một con em Cao Bằng, chị Hoàng Thị Hiệp, chủ xưởng sản xuất bánh bò Hoàng Hiệp, đã dành thời gian nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng công nghệ hấp bánh hiện đại để tạo ra món bánh bò mềm, dẻo và thơm mà vẫn giữ được hương vị truyền thống.
Ban đầu, chị Hiệp nhập bánh về bán. Tuy nhiên, bánh bò ở Cao Bằng chỉ được sản xuất thủ công, thời gian để bảo quản bánh tốt rất ngắn. Sau 4 năm kinh doanh và tìm hiểu, chị đã nghiên cứu và cải tiến công thức, tỷ lệ nguyên liệu và mở xưởng sản xuất để sản xuất ra số lượng bánh lớn hơn, chất lượng tốt hơn và bánh giữ được lâu hơn.
Chị Hiệp chia sẻ về quá trình chọn áp dụng công nghệ hấp bánh hiện đại và mở xưởng sản xuất bánh bò mang thương hiệu riêng: "Bánh bò là một món bánh truyền thống được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, khi sử dụng công thức và phương pháp hấp bánh cũ, bánh thường khô và cứng hơn vì độ nở cao. Số lượng bánh làm được mỗi ngày rất ít và thời gian để giữ được bánh không bị hỏng, mốc rất ngắn."
Với nhu cầu ngày càng tăng của thực khách, chị Hiệp quyết định nghiên cứu công thức và mở xưởng sản xuất bánh bò để mang hương vị của món bánh này đi xa hơn và đáp ứng mục đích kinh tế của mình và gia đình.
Việc điều hành một con đường riêng không tránh khỏi khó khăn và thất bại. Chị đã mất nhiều thời gian để thử nghiệm các công thức bằng phương pháp thủ công.
Khi đã lựa chọn công thức bánh phù hợp nhất và chuẩn bị mở xưởng, chị Hiệp gặp một số khó khăn liên quan đến kỹ thuật hấp bánh bằng lò hấp hiện đại.
Không có kinh nghiệm về các loại máy móc, lần đầu tiên thử nghiệm máy công suất lớn như vậy, chị đã gặp khó khăn trong việc lắp đặt, điều chỉnh nhiệt độ, thời gian... Nhiều lần bánh chưa chín hoặc chín quá chị đều phải làm lại từ đầu.
Sử dụng lò hấp bánh hiện đại sẽ sản xuất được số lượng bánh lớn hơn, nhưng chỉ cần một chút sai sót về thời gian hay nhiệt độ là cả mẻ bánh sẽ bị ảnh hưởng. Hiện tại, Hoàng Hiệp là xưởng sản xuất bánh bò duy nhất tại Cao Bằng có giấy phép và quy mô lớn. Các địa điểm khác chỉ sản xuất nhỏ lẻ, chủ yếu là gia đình và sử dụng phương pháp thủ công.
Thông thường, mỗi nơi sản xuất bánh bò sẽ có bí quyết riêng về tỉ lệ nguyên liệu, nhiệt độ, lượng nước, thời gian và số lần ủ bột để tạo ra món bánh mang hương vị truyền thống và có chất riêng của người thợ làm bánh.
Nguyên liệu để sản xuất bánh bò Hoàng Hiệp bao gồm: bột mì, bột năng, nước, men mở và đường mía. Sau khi trộn bột theo tỷ lệ và pha nước, cần ủ bột trong vòng 3-5 giờ để bột đạt độ nở tối ưu, sau đó đổ vào khuôn để đưa vào lò hấp.
Thời gian hấp bánh từ 100-150 phút tuỳ thuộc vào số lượng bánh trong lò. Bánh sau khi đã chín sẽ mềm, dẻo và thơm. Công nhân phải bọc bánh ngay sau khi đem ra khỏi lò để giữ ấm, độ dẻo và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Quan trọng nhất là bước pha chế tỷ lệ bột và lượng men, ước chừng lượng nước sao cho hợp lý. Nhiều nước sẽ làm bánh quá mềm, trong khi ít nước sẽ làm bánh cứng.
Mỗi ngày, xưởng Hoàng Hiệp sản xuất từ 3-5 mẻ bánh. Công nhân phải làm việc liên tục trong ngày để đảm bảo cung cấp đủ số lượng bánh cho khách hàng.
Với sự đam mê và tâm huyết của chị Hiệp, món bánh bò Cao Bằng đã trở thành một thương hiệu thành công. Nhờ vào những cải tiến và áp dụng công nghệ hiện đại, chị Hiệp đã mang hương vị truyền thống của quê hương Cao Bằng ra thị trường.
